Patronen doorbreken: van vastzitten naar vrijheid

Je zegt vaak “Ja” terwijl je “Nee” bedoelt – of – Je cijfert jezelf weg voor anderen – of – Je blijft hangen in dezelfde gedachten en gevoelens. Het voelt als een ingesleten pad, een groef waar je steeds weer in belandt. Alsof je steeds hetzelfde schilderijtje aan het maken bent, terwijl je eigenlijk verlangt naar iets anders. Patronen doorbreken vraagt om bewustwording en kleine, speelse veranderingen.

Creatief werken als spiegel

Laatst was ik aan het schilderen met kleine stipjes, een techniek die ‘dotting’ wordt genoemd. In eerste instantie genoot ik van het ritme, de herhaling, de rust die het gaf. Maar op gegeven moment werd het beklemmend. Ik werd me bewust dat ik steeds dezelfde structuren en patronen herhaalde. Mijn hand volgde automatisch de lijn die ik als eerste had gezet, alsof ik vastzat in een routine zonder dat ik er bewust voor koos.

Ik besloot te experimenteren. Wat als ik zomaar een stip zette, buiten het patroon? Wat als ik kleuren koos die ik normaal niet zou kiezen of combineren? De eerste stippen buiten het patroon voelden ongemakkelijk, bijna rebels. Alsof ik iets ‘verkeerd’ deed. Maar al snel merkte ik dat het me bevrijdde. Er ontstond ruimte om nieuwe vormen en combinaties te maken. Het werd levendig en verrassend. Het spel werd weer speels.

Wat gebeurt er als je een patroon doorbreekt?

En dat bracht me bij het inzicht: Zo werkt het ook in het dagelijks leven. We zitten vast in gewoontes, niet omdat we ze echt willen, maar omdat ze bekend zijn. Je weet wat je moet doen en wat het resultaat zal zijn en dat voelt veilig. Het doorbreken ervan is als het zetten van een stap in een onbekende ruimte. Dat vraagt om een bewuste actie – een andere keuze maken, een nieuwe reactie, een onverwachte stap.

Door dit in het klein te oefenen, bijvoorbeeld met een kwast en wat stipje verf, train je jezelf om flexibel te zijn, om te spelen met het onbekende.

Het rimpel-effect op je leven

Het effect gaat verder dan alleen op het papier. Die ene speelse verandering brengt een golfbeweging voort in andere aspecten van je leven. Je merkt dat je ook buiten je schilderwerk om durft af te wijken van wat ‘hoort’. Je voelt je vrijer om in je werk nieuwe ideeën te opperen of vorm te geven, om in je relaties meer jezelf te zijn, om niet meer automatisch te kiezen voor de weg die je altijd nam.

Zelf ervaren hoe je patronen doorbreekt?

Creatief werken helpt bij het doorbreken van patronen. Het is een manier om spelend te oefenen met verandering en het laat je ervaren dat er meer mogelijk is dan je denkt. Hoe vaker je oefent, hoe makkelijker het wordt om het ook in je dagelijks leven toe te passen.

Wil je zelf ervaren hoe creativiteit je helpt om los te komen uit patronen? Pak een penseel, een stuk klei of een leeg vel papier en probeer dit spelend uit. Zet een stip op een plek waar je ‘m niet verwacht. Voel wat het met je doet. Stretch je comfortzone steeds een beetje meer. Kijk wat er gebeurt. Misschien ontdek je wel iets nieuws – over je kunstwerk of over jezelf 😉.

Ik begeleid vrouwen die hun patronen willen doorbreken en meer vrijheid en speelsheid in hun leven willen ervaren. Benieuwd wat ik voor jou kan betekenen? Bekijk mijn aanbod of plan een belafspraak. Ik denk graag met je mee.

De waarde van levenslang spelen

Wanneer heb jij voor het laatst écht gespeeld? Niet met een verborgen agenda zoals hardlopen voor een betere conditie of puzzelen om je brein scherp te houden, maar gewoon spelen om het spelen. Opgaan in het moment, zonder doel, zonder prestatiedruk. Gewoon omdat het fijn is. Omdat het je licht maakt, je energie geeft en even alles om je heen laat vergeten.

Kinderen spelen zonder daar over na te denken, het is deel van kind zijn, van ontwikkelen, je plek vinden in de wereld. Maar ergens onderweg, ergens tussen kind zijn en groeien naar volwassenheid, verliezen we dat speelse contact met onszelf. En dat is zonde! Want spelen is niet alleen leuk, maar essentieel voor een vrijer, energieker en flexibeler leven. Dus ik pleit voor levenslang spelen 😉!

Wat is spelen?

Spelen is geen specifieke activiteit, maar een gemoedstoestand. Wat voor de één spelen is, is voor de ander frustratie of gewoon werk. Spelen is een gevoel – het gevoel ergens helemaal in op te gaan, ervan te genieten en de tijd vergeten. Het geeft plezier en energie. Voor mij is dat creativiteit: met mijn handen in de klei, een stuk steen bewerken of de kwast op het papier. Maar ook samen met anderen een spel doen of een klimparcours afleggen.

Waarom levenslang spelen zo waardevol is

💛Ontspanning

Spelen is de snelste en leukste manier om stress te verlichten. Het brengt je uit je hoofd, terug in je lichaam en in het hier en nu. Even geen to-do lijstjes of zorgen, maar simpelweg genieten.

💛Flexibiliteit en veerkracht

Door te blijven spelen onderhoud je je aanpassingsvermogen. Je kunt makkelijker omgaan met veranderingen, uitdagingen en onverwachte wendingen. Speelse mensen staan lichter in het leven en vinden creatieve oplossingen voor problemen.

💛Uitlaatklep voor emoties

Soms is het lastig om gevoelens te uiten, maar in spel kan dat zonder risico. Stel je voor: je roept “Klootzak!” tegen een stoel die in jouw gedachten je lastige baas voorstelt. Geen consequenties, maar wel een enorme opluchting. Spelen geeft ruimte om emoties te doorvoelen en los te laten.

💛Verwerking van ervaringen:

Kinderen verwerken hun belevenissen spelenderwijs. Een kind dat geschrokken is omdat moeder boos werd, speelt later in de poppenhoek de rol van ouder en moppert op de poppen. Ook als volwassene kun je spel gebruiken om ervaringen te herschikken en zo zelf de regie terug te nemen.

💛Oefenen en experimenteren

In spel is alles mogelijk. Je kunt nieuw gedrag uitproberen zonder dat het ‘mis’ kan gaan. Wil je leren om je grenzen beter aan te geven? Speel er mee! Doe alsof, test het uit, voel hoe dat is. Vanuit spel kun je makkelijker stappen zetten in het echte leven.

Gun jezelf het plezier van spelen

Spelen is geen luxe of tijdverspilling. Het is ook niet ‘kinderachtig’. Spelen is serious business. Het is een essentiële levensbehoefte, net als eten, slapen en ademen. Hoe vaker je speelt, hoe levendiger en vrijer je je voelt. Dus dans, zing, schilder, knutsel, speel een spel, klim in een boom of rol lachend door het gras. Wat je ook doet, doe het met volle overgave en zonder doel.

Kom spelen in het Atelier Café!

Wil je ontdekken hoe je spel weer een plek kunt geven in je leven en wat creativiteit daarin kan betekenen? Iedere derde woensdag van de maand van 10-12 uur organiseer ik een Atelier Café: een fijn moment om op laagdrempelige manier te experimenteren met kunst en expressie. Hier mag je ontdekken, voelen en ervaren. Gewoon omdat het leuk is en omdat het je dichter bij jezelf brengt. Kom je een keer meedoen? Ik beloof je: je gaat met een glimlach naar huis!

Wil je meer lezen over het belang van levenslang spelen? Ik vond een interessant artikel in Psychologie Magazine.

Mijn oma was heel vrijgevig. Ze vond het heerlijk om me te verwennen. Zo nam ze altijd een zakje koetjesrepen mee. “Wel delen met de buurmeisjes hoor”, werd er altijd bij gezegd, wat haar bij ons in de buurt al gauw de naam ‘chocolaatjes-oma’ opleverde.

Op mijn beurt wilde ik haar graag iets geven, maar ontvangen was een ander ding. Dat kon oma niet zo goed en leverde wel eens wat teleurstelling op. Het zorgvuldig uitgezochte cadeau werd dan afgedaan met: “Dat had niet gehoeven.”

Ik vond gelukkig iets dat oma wel ontvangen kon: bloemen en zelfgemaakte tekeningen/knutselwerk zodat we er beiden een goed gevoel aan over hielden.

Geven en ontvangen….

Regelmatig zie ik dat het makkelijker is om te geven, dan om te ontvangen. Dat vinden we sociaal, liefdevol en het wordt gewaardeerd. Als kind leren we al te geven. “Samen spelen, samen delen” is een veel gehoorde uitspraak in een kleutergroep.

Ontvangen wordt niet zo nadrukkelijk geleerd of voorgeleefd. Hoe vaak wordt een compliment niet kleiner gemaakt. Denk aan een compliment over een kledingstuk waar op gereageerd wordt met een opmerking als: “Oh, die heb ik al zo lang”

Voor een gezonde relatie is het echter belangrijk dat geven en ontvangen in balans zijn, omdat we daarmee gelijkwaardig zijn in de relatie en we niet geven ten koste van onszelf.

Kunnen ontvangen heeft te maken met jezelf waardevol vinden, voor jezelf kunnen zorgen.

Voor mij was de eyeopener dat een familielid mij erop aansprak dat ik het moeilijk vond iets aan te nemen en daarbij oma als voorbeeld gaf. “Weet je nog hoe teleurgesteld wij waren als ze niet blij was met ons cadeau?” Vanaf dat moment ben ik begonnen met ontvangen. Heel simpel door “Dankjewel” te zeggen en mezelf toe te staan er blij mee te zijn.

Hoe is de verdeling tussen geven en ontvangen voor jou? Is die in balans of gaat het één je makkelijker af dan het ander?

Welke rol nam jij in het gezin aan? Was je het afgestemde kind, de clown, de rebel?  

Als kind ben je volledig afhankelijk van je ouders en naast eten, drinken en warmte is je primaire levensbehoefte liefde en aandacht. Als baby ervaar je al welk gedrag ervoor zorgt dat je krijgt wat  je nodig hebt. Krijg je liefde en aandacht als je huilt, of wordt je huilen als ongemakkelijk ervaren en moet je zo snel mogelijk stil zijn?  

Je plek in het gezin 

Wanneer je (onbewust) ontdekt welk gedrag ervoor zorgt dat je liefde en/of aandacht krijgt, ga je dat gedrag vaker toepassen en het wordt een soort rol die aanneemt. Zo ontwikkel je bijvoorbeeld de rol van: 

• ‘het gehoorzame kind’ 
• ‘de clown’ 
• ‘het zorgzame kind’ 
• ‘het goed presterende kind’ 
• ‘de rebel’ 

Mijn rol 

Ik ben het oudste kind en het oudste kleinkind. Het duurde ook nog een tijdje voor er andere kleinkinderen bij kwamen. Veel aandacht dus van mijn ouders en mijn opa’s en oma’s. Hierdoor voelde ik me speciaal.  

Behalve de oudste, was ik volgens mijn moeder ook zo’n fijn rustig kind als baby en peuter. Toen ik vier was kreeg ik een zusje. “Nu moet je goed je moeder helpen hoor”, hoor ik mijn oma nog zeggen. En dat is wat ik ging doen. Als oudste zorgde ik altijd voor ‘de kleintjes’. 

Niet gek dus dat ik uiteindelijk ben gaan werken als leerkracht in het basisonderwijs 😉 

Daar ben ik me niet alleen gaan ontfermen over ‘de kleintjes’; ik heb ook het speciale gevoel dat voortkwam uit mijn senioriteit onbewust doorgezet door me te specialiseren en daarmee aanspreekpunt en vraagbaak voor mijn collega’s te worden.  

Kwaliteit en valkuil 

De rol van oudste, verantwoordelijke en zorgzame dochter heeft van mij een hele goede leerkracht gemaakt. Daar kon ik de kwaliteiten van mijn ‘rol’ bij gebruiken. 

Ik heb ook de valkuil leren kennen. Mijn grote verantwoordelijkheidsgevoel maakte namelijk dat ik het heel moeilijk vond om mijn werk los te laten. Dat voelde voor mij alsof ik ‘mijn leerlingen’ in de steek liet. Gevolg was dat mijn werk nooit af was en ik ook thuis altijd bezig was voor school. Ik had nooit geleerd mijn grenzen aan te geven. Was zo afgestemd op het aanvoelen wat anderen nodig hadden, dat ik niet toekwam aan wat ik zelf nodig had. 

Herkenning 

Hoe was dit bij jou? Wellicht herken je je eigen rol heb binnen je gezin van herkomst. Hoe die heeft doorgewerkt in werk, relaties, etc. Misschien herken je de rollen die je broer(s) of zus(sen) hebben aangenomen. En, herken je de kwaliteiten en de valkuil die daarbij horen? 

Oude patronen 

Zodra je het patroon herkent en ziet hoe het ontstaan is, kun je het doorbreken. Jij bent namelijk veel meer dan de rol die je hebt aangenomen.  

Ik ben benieuwd. Wat herken jij uit je gezin van herkomst? En wat zie je daarvan terug in je werk en relaties en misschien wel in je eigen gezin? 

Een aantal jaar geleden maakte ik dit schilderij. Toen het af was keek ik er naar en ‘las’ er een verhaal in. Mijn man bleek in ditzelfde schilderij een heel ander verhaal te zien en dat was voor mij de echte eye-opener!

“Het verhaal van Roodkapje is anders als de wolf het vertelt.”

Het verschil zat hem in het perspectief van waaruit wij beiden keken.

Ik zag in de figuur op de voorgrond iemand die met de rug naar het huis stond. Mijn man zag in deze figuur het omgekeerde: iemand die met het gezicht naar het huis stond.

Dat levert natuurlijk een heel ander verhaal op.

Mijn perspectief is bepalend voor de manier waarop ik naar een situatie kijk en erop reageer. Dit kom ik elke dag in verschillende situaties tegen. Doordat ik me hier bewust van ben, speel ik er regelmatig mee en bekijk een situatie ook eens vanuit een ander perspectief. Dat levert soms verrassende inzichten op 😉

Wat is jouw perspectief? Speel je er wel eens mee? En klopt het nog of wordt het tijd voor een ander perspectief?