Mijn oma was heel vrijgevig. Ze vond het heerlijk om me te verwennen. Zo nam ze altijd een zakje koetjesrepen mee. “Wel delen met de buurmeisjes hoor”, werd er altijd bij gezegd, wat haar bij ons in de buurt al gauw de naam ‘chocolaatjes-oma’ opleverde.

Op mijn beurt wilde ik haar graag iets geven, maar ontvangen was een ander ding. Dat kon oma niet zo goed en leverde wel eens wat teleurstelling op. Het zorgvuldig uitgezochte cadeau werd dan afgedaan met: “Dat had niet gehoeven.”

Ik vond gelukkig iets dat oma wel ontvangen kon: bloemen en zelfgemaakte tekeningen/knutselwerk zodat we er beiden een goed gevoel aan over hielden.

Geven en ontvangen….

Regelmatig zie ik dat het makkelijker is om te geven, dan om te ontvangen. Dat vinden we sociaal, liefdevol en het wordt gewaardeerd. Als kind leren we al te geven. “Samen spelen, samen delen” is een veel gehoorde uitspraak in een kleutergroep.

Ontvangen wordt niet zo nadrukkelijk geleerd of voorgeleefd. Hoe vaak wordt een compliment niet kleiner gemaakt. Denk aan een compliment over een kledingstuk waar op gereageerd wordt met een opmerking als: “Oh, die heb ik al zo lang”

Voor een gezonde relatie is het echter belangrijk dat geven en ontvangen in balans zijn, omdat we daarmee gelijkwaardig zijn in de relatie en we niet geven ten koste van onszelf.

Kunnen ontvangen heeft te maken met jezelf waardevol vinden, voor jezelf kunnen zorgen.

Voor mij was de eyeopener dat een familielid mij erop aansprak dat ik het moeilijk vond iets aan te nemen en daarbij oma als voorbeeld gaf. “Weet je nog hoe teleurgesteld wij waren als ze niet blij was met ons cadeau?” Vanaf dat moment ben ik begonnen met ontvangen. Heel simpel door “Dankjewel” te zeggen en mezelf toe te staan er blij mee te zijn.

Hoe is de verdeling tussen geven en ontvangen voor jou? Is die in balans of gaat het één je makkelijker af dan het ander?

Welke rol nam jij in het gezin aan? Was je het afgestemde kind, de clown, de rebel?  

Als kind ben je volledig afhankelijk van je ouders en naast eten, drinken en warmte is je primaire levensbehoefte liefde en aandacht. Als baby ervaar je al welk gedrag ervoor zorgt dat je krijgt wat  je nodig hebt. Krijg je liefde en aandacht als je huilt, of wordt je huilen als ongemakkelijk ervaren en moet je zo snel mogelijk stil zijn?  

Je plek in het gezin 

Wanneer je (onbewust) ontdekt welk gedrag ervoor zorgt dat je liefde en/of aandacht krijgt, ga je dat gedrag vaker toepassen en het wordt een soort rol die aanneemt. Zo ontwikkel je bijvoorbeeld de rol van: 

• ‘het gehoorzame kind’ 
• ‘de clown’ 
• ‘het zorgzame kind’ 
• ‘het goed presterende kind’ 
• ‘de rebel’ 

Mijn rol 

Ik ben het oudste kind en het oudste kleinkind. Het duurde ook nog een tijdje voor er andere kleinkinderen bij kwamen. Veel aandacht dus van mijn ouders en mijn opa’s en oma’s. Hierdoor voelde ik me speciaal.  

Behalve de oudste, was ik volgens mijn moeder ook zo’n fijn rustig kind als baby en peuter. Toen ik vier was kreeg ik een zusje. “Nu moet je goed je moeder helpen hoor”, hoor ik mijn oma nog zeggen. En dat is wat ik ging doen. Als oudste zorgde ik altijd voor ‘de kleintjes’. 

Niet gek dus dat ik uiteindelijk ben gaan werken als leerkracht in het basisonderwijs 😉 

Daar ben ik me niet alleen gaan ontfermen over ‘de kleintjes’; ik heb ook het speciale gevoel dat voortkwam uit mijn senioriteit onbewust doorgezet door me te specialiseren en daarmee aanspreekpunt en vraagbaak voor mijn collega’s te worden.  

Kwaliteit en valkuil 

De rol van oudste, verantwoordelijke en zorgzame dochter heeft van mij een hele goede leerkracht gemaakt. Daar kon ik de kwaliteiten van mijn ‘rol’ bij gebruiken. 

Ik heb ook de valkuil leren kennen. Mijn grote verantwoordelijkheidsgevoel maakte namelijk dat ik het heel moeilijk vond om mijn werk los te laten. Dat voelde voor mij alsof ik ‘mijn leerlingen’ in de steek liet. Gevolg was dat mijn werk nooit af was en ik ook thuis altijd bezig was voor school. Ik had nooit geleerd mijn grenzen aan te geven. Was zo afgestemd op het aanvoelen wat anderen nodig hadden, dat ik niet toekwam aan wat ik zelf nodig had. 

Herkenning 

Hoe was dit bij jou? Wellicht herken je je eigen rol heb binnen je gezin van herkomst. Hoe die heeft doorgewerkt in werk, relaties, etc. Misschien herken je de rollen die je broer(s) of zus(sen) hebben aangenomen. En, herken je de kwaliteiten en de valkuil die daarbij horen? 

Oude patronen 

Zodra je het patroon herkent en ziet hoe het ontstaan is, kun je het doorbreken. Jij bent namelijk veel meer dan de rol die je hebt aangenomen.  

Ik ben benieuwd. Wat herken jij uit je gezin van herkomst? En wat zie je daarvan terug in je werk en relaties en misschien wel in je eigen gezin? 

Een aantal jaar geleden maakte ik dit schilderij. Toen het af was keek ik er naar en ‘las’ er een verhaal in. Mijn man bleek in ditzelfde schilderij een heel ander verhaal te zien en dat was voor mij de echte eye-opener!

“Het verhaal van Roodkapje is anders als de wolf het vertelt.”

Het verschil zat hem in het perspectief van waaruit wij beiden keken.

Ik zag in de figuur op de voorgrond iemand die met de rug naar het huis stond. Mijn man zag in deze figuur het omgekeerde: iemand die met het gezicht naar het huis stond.

Dat levert natuurlijk een heel ander verhaal op.

Mijn perspectief is bepalend voor de manier waarop ik naar een situatie kijk en erop reageer. Dit kom ik elke dag in verschillende situaties tegen. Doordat ik me hier bewust van ben, speel ik er regelmatig mee en bekijk een situatie ook eens vanuit een ander perspectief. Dat levert soms verrassende inzichten op 😉

Wat is jouw perspectief? Speel je er wel eens mee? En klopt het nog of wordt het tijd voor een ander perspectief?

Ik ben aan het experimenteren met ‘dotting’ oftewel schilderen met stipjes. Al schilderend werd ik me er van bewust dat ik vast kwam te zitten in een patroon. Dat ken ik ook in mijn dagelijks leven; dat ik vast kom te zitten in een bepaald patroon en niet goed weet hoe ik dit kan doorbreken. Hoe fijn om dan spelend met verf te oefenen in het doorbreken van patronen.

Al spelend in het klein oefenen brengt verandering in het groot.

Heb jij ook een patroon dat je wil doorbreken?

“We stoppen niet met spelen omdat we oud worden, we worden oud omdat we stoppen met spelen.”

^{George Bernhard Shaw}

Ik geloof in een leven lang spelen!

Waarom stoppen met spelen als je volwassen bent? En dan bedoel ik niet spelen met een stiekem doel zoals bijvoorbeeld: hardlopen omdat het je een goede conditie geeft. Nee, ik bedoel echt spelen, opgaan in je activiteit en de hele wereld even vergeten. Het geeft een gevoel van vrijheid en maakt je leven lichter.

Naast plezier brengt spel:

Ontspanning: Wist je dat spelen de snelste en leukste manier is om stress en neerslachtigheid te verhelpen?

Flexibiliteit: Door te blijven spelen kun je je sneller aanpassen en beter inspelen op uitdagingen en veranderingen.

Een uitlaatklep: In spel is het makkelijker om emoties te uiten zonder dat daar veel risico aan zit. Als je in een rollenspel “Klootzak” roept tegen een stoel die in jouw gedachten je baas voorstelt, heeft dat geen consequenties maar lucht wel lekker op.

Verwerking: Bij kinderen zie je dat ze in hun spel opgedane ervaringen en emoties verwerken. Als een kind bijvoorbeeld geschrokken is omdat moeder heeft gemopperd, zie je dat hij of zij in de poppenhoek de rol van ouder speelt en moppert tegen de poppen. Door te spelen kun je het verloop van de gebeurtenis zelf bepalen, jij hebt er de controle over.

Oefening en uitproberen: In spel kun je ander gedrag uitproberen. Dat kan in het spel eigenlijk niet mis gaan en maakt dat je in het klein kan oefenen om het vervolgens in je dagelijks leven toe te gaan passen.